امیدواریم که شایستگی و لیاقت درک آراء و اندیشه های حضرتعالی را داشته و در راه حفظ و تحقق آرمانهای مقدس نظام جمهوری اسلامی و سربلندی ایران عزیز ثابت قدم باشیم . کلام حضرتعالی را با گوش جان می شنویم .
عزیزان من که امید نهضت اسلامى به شماست ، در روز تعیین سرنوشت کشور بپاخیزید ، و به صندوقها هجوم آورید و آراء خود را در آنها بریزید و با کمال آرامش و مراعات کامل اخلاق انسانى اسلامى ، این امر مشروع را انجام دهید .۱
۱- صحیفه نور ج ۱۲ ص ۳
منبع:ویژه نامه سراج2 از سایت نصر19
http://www.nasr19.ir/1390/12/ویژه-نامه-نهمین-دوره-انتخابات-مجلس/
تاریخ نگاری مجلس
در حالی در آستانه برگزاری نهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی قرار داریم که مشارکت مردم در سرنوشت سیاسی و اجتماعی خود از طریق انتخابات با اوج گرفتن مشزوطه خواهی آغاز و بیش از صد سال سابقه دارد . قبل از پیروزی انقلاب اسلامی ، ۲۴ دوره مجلس شورای ملی تشکیل گردید .
در تاریخ ۱۴ جمادیالثانی سال ۱۳۲۴ قمری از طرف مظفرالدین شاه قاجار فرمان مشروطیت صادر شد و مجلس موقت که می بایست نظامنامه انتخاب را تهیه نماید در ۲۶ مرداد ۱۲۸۵ خورشیدی در عمارت نظام تشکیل شد .
۱۸ شهریور ۱۲۸۵ خورشیدی به وسیله میرزا حسنخان منیرالملک ، مرتضی قلیخان ، صنیع الدوله ، مخبرالسلطنه ، مخبرالملک ، موتمن الملک و محتشم السلطنه اولین قانون انتخابات تهیه و تدوین گردید و بلافاصله پس از رسمیت یافتن متمم قانون اساسی ، به تصویب مجلس رسید و نخستین دوره مجلس شورای ملی در ۱۷ مهر ۱۲۸۵ خورشیدی تشکیل شد .
براساس قانون مدت نمایندگی دو سال و ۶۰ نفر از تهران و ۹۶ نفر از سایر شهرستانها انتخاب میشدند . در دوره یکم انتخاب صنفی بوده و همه طبقات مردم در آن شرکت نداشتند . سن انتخاب کنندگان ۲۵ سال وبالاتر بود . ملاکین و فلاحین باید صاحب ملکی باشند که هزار تومان قیمت داشته و در غیر این صورت از انتخاب کردن محروم بودند . زنان از حق انتخاب کردن و انتخاب شدن محروم بودند.
دومین قانون انتخابات موسوم به انتخابات دو مرحله ای در ۱۰ تیرماه ۱۲۸۸ خورشیدی تهیه و تدوین گردید . به همه طبقات به غیر از بانوان حق شرکت در انتخابات داده شد و محدودیتهایی برای بیسوادها و افراد غیرمتمکن قایل شدند . به موجب بند ۴ از ماده ۴ قانون ، انتخاب کنندگان باید حداقل ۲۵۰ تومان علاقه ملکی داشته و یا پرداختی مالیات آنها کمتر از ۱۰ تومان نباشد و یا ۵۰ تومان عایدی سالانه داشته و یا تحصیلکرده باشند . تعداد نمایندگان به ۱۲۰ نفر تقلیل یافت و مطابق جدول نظامنامه انتخابات ، تمام ایران به ۳۰ حوزه عمومی تقسیم شد و سن رأی دهندگان به ۲۰ سال و بالاتر تبدیل شد . به موجب ماده ۱۵ این قانون ، انتخابات دو مرحله بوده یعنی که کسانی که واجد شرایط قانونی بودند در محلههای یک شهر و یا در شهرهای یک حوزه انتخابیه تعدادی مقرر را تعیین مینمودند و سپس اشخاصی که بدین ترتیب انتخاب میشدند در مرکز حوزه انتخابیه جمع شده و براساس جدول نظامنامه انتخابات تعدادی وکیل را تعیین میکردند .
سومین قانون انتخابات در ۲۹ مهر ۱۲۹۰ خورشیدی به تصویب مجلس دوم رسید . مجلس سوم پس از سه سال در ۱۴ آذر ۱۲۹۳ تشکیل شد و به علت شروع جنگ جهانی اول در ۲۲ آبان ۱۲۹۴ خورشیدی تعطیل شد . بر اساس قانون سوم قانون تمول ملغی و انتخابات عمومی گردید . تعداد نمایندگان ۱۳۶ نفر و انتخاب کنندگان بایستی در حوزه انتخابیه خود متوطن و یا لااقل شش ماه قبل از تاریخ انتخابات در آن حوزه اقامت داشته باشند .
بر اساس اصل ۴۳ قانون اساسی مصوب ۱۲۸۵ خورشیدی مقرر شده بود مجلس دیگری به نام مجلس سنا به عنوان مکمل مجلس شورای ملی تشکیل گردد . ولی این مجلس در سال ۱۳۲۸ خورشیدی با عضویت ۶۰ نفر تشکیل شد. از این تعداد ۳۰ نفر نماینده انتصابی از طرف شاه و ۳۰ نفر دیگر منتخب مردم بودند. مدت نمایندگی این مجلس تا سال ۱۳۲۴ خورشیدی ، ۶ سال بود . لیکن به موجب اصلاحی که در ماده ۲۹ قانون انتخابات مجلس سنا در ۲۳ اردیبهشت ۱۳۴۵ خورشیدی به عمل آمد ، مدت دوره به ۴ سال تقلیل یافت که شامل دوره چهارم مجلس سنا نیز میگردید . به موجب این اصلاحیه مقرر شد انتخابات هر دو مجلس شورای ملی و سنا همزمان و در یک روز برگزار شود . قانون مجلس سنا مشتمل بر ۳۹ ماده بود که در سال ۱۳۲۸ خورشیدی به تصویب مجلس شورای ملی رسید و به موجب بند ۱ ماده ۶ و همچنین بند ۲ ماده ۹ این قانون سن انتخابکنندگان و انتخاب شوندگان به ترتیب حداقل ۲۵ سال و ۴۰ سال تمام باید باشد و براساس ماده ۱۰ نیز اشخاص میتوانند برای سنا انتخاب شوند. شرایط طبقاتی برای کاندیداهای سنا علاوه بر شرایط مقرر فوق در زمره یکی از طبقات ذیل میباشند :
-طراز اول از علما ، کسانی که لااقل سه دوره سابقه نمایندگی مجلس شورای ملی داشته باشند .
-کسانی که مقام وزارت یا سفارت کبری یا استانداری یا مقام ریاست یا دادستانی یا ریاست شعبه دیوان کشور و حداقل ۲۰ سال سابقه قضایی داشته باشند .
-از امرای ارتش ، کسانی که به مقام استادی رسیده و لااقل ۱۰ سال سابقه استادی داشته باشند .
-کسانی که لااقل ۲۰ سال خدمت ، به مقام وزیر مختاری یا کفالت و یا معاونت وزارتخانه رسیدهاند.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی اولین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی در تاریخ ۲۴ اسفند ۱۳۵۸ برگزار شد و اکنون در آستانه برگزاری نهمین دوره مجلس شورای اسلامی قرار داریم. آمار و ارقام مربوط به مجالس شورای اسلامی در جداول زیر ارائه شده است.
دوره |
تاریخ برگزاری انتخابات |
تاریخ شروع مجلس |
واجدین شرایط (نفر) |
شرکت کنندگان (نفر) |
درصد مشارکت |
رئیس مجلس |
اول |
۲۴ اسفند ۱۳۵۸ |
۷ خرداد ۱۳۵۹ |
۲۰۸۵۷۳۹۱ |
۱۰۸۷۵۹۶۹ |
۱۴/۵۲ |
اکبر هاشمی |
دوم |
۲۶ فروردین ۱۳۶۳ |
۷ خرداد ۱۳۶۳ |
۲۴۱۴۳۴۹۸ |
۱۵۶۰۷۳۰۶ |
۶۴/۶۴ |
اکبر هاشمی |
سوم |
۱۹ فروردین ۱۳۶۷ |
۷ خرداد ۱۳۶۷ |
۲۷۹۸۶۷۳۶ |
۱۶۷۱۴۲۸۱ |
۷۲/۵۹ |
اکبر هاشمی- مهدی کروبی |
چهارم |
۲۱ فروردین ۱۳۷۱ |
۷ خرداد ۱۳۷۱ |
۳۲۴۶۵۵۵۸ |
۱۸۹۶۷۰۴۲ |
۸۱/۵۷ |
علی اکبر ناطق نوری |
پنجم |
۱۸ اسفند ۱۳۷۴ |
۱۲ خرداد ۱۳۷۵ |
۳۴۷۱۶۰۰۰ |
۲۴۶۸۲۳۸۶ |
۰۹/۷۱ |
علی اکبر ناطق نوری |
ششم |
۲۹ بهمن ۱۳۷۸ |
۷ خرداد ۱۳۷۹ |
۳۸۷۲۶۴۳۱ |
۲۶۰۸۲۱۵۷ |
۳۵/۶۷ |
مهدی کروبی |
هفتم |
۱ اسفند ۱۳۸۲ |
۷ خرداد ۱۳۸۳ |
۴۶۳۵۱۰۳۲ |
۲۳۷۳۴۶۷۷ |
۲۱/۵۱ |
غلامعلی حداد عادل |
هشتم |
۲۴ اسفند ۱۳۸۶ |
۷ خرداد ۱۳۸۷ |
۴۳۸۲۴۰۰۰ |
۲۲۳۵۰۲۵۴ |
۵۱ |
علی لاریجانی |
نهم |
۱۲ اسفند ۱۳۹۰ |
؟؟؟؟؟ |
۴۸۲۸۸۷۹۹ |
؟؟؟؟؟ |
؟؟؟؟؟ |
؟؟؟؟؟ |
منبع :
- پایگاه اطلاع رسانی مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی
- قوانین مشروطه و قانون اساسی جمهوری اسلامی
- پایگاه اطلاع رسانی وزارت کشور